Vijf vragen en antwoorden over de turboliquidatie

Op 15 november 2023 treedt de Tijdelijke wet transparantie turboliquidatie in werking. In deze Legal Update geven wij antwoord op vijf veel gestelde vragen over de turboliquidatie.

1. Een turboliquidatie, wat is dat?

Een turboliquidatie is een relatief snelle manier om een rechtspersoon te beëindigen. Bij een turboliquidatie valt het besluit tot ontbinding van de rechtspersoon samen met de beëindiging daarvan. Hierdoor houdt de rechtspersoon direct op te bestaan en kan de rechtspersoon worden uitgeschreven uit het Handelsregister van de Kamer van Koophandel. Een turboliquidatie is alleen mogelijk indien de onderneming geen enkele bate meer heeft (dus ook geen baten zonder waarde, zoals volledig afgeschreven activa). 

2. Wat is de aanleiding voor het invoeren van de Tijdelijke wet transparantie turboliquidatie?

Het is mogelijk om een onderneming te turbo-liquideren wanneer er nog schulden bestaan. In dat kader bestaan er momenteel zorgen over het misbruik van de turboliquidatie. Waarom? Indien een ondernemer besluit zijn onderneming te turbo-liquideren dan kunnen schuldeisers worden geconfronteerd met een schuldenaar die niet meer bestaat. De verwachting is dat een aanzienlijk aantal ondernemers die getroffen zijn door de uitbraak van het COVID-19 virus, op korte termijn hun onderneming willen beëindigen. Deze toename brengt tijdelijk een verhoogd risico mee op misbruik van de turboliquidatie. Met de invoering van de Tijdelijke wet transparantie turboliquidatie beoogt de wetgever de positie van schuldeisers te beschermen, de transparantie te vergroten en misbruik tegen te gaan. 

3. Wat gaat er veranderen met het inwerkingtreden van de Tijdelijke wet transparantie turboliquidatie?

Na invoering van de Tijdelijke wet transparantie turboliquidatie dient het bestuur van de ontbonden rechtspersoon binnen 14 dagen na ontbinding de volgende documenten te deponeren bij het handelsregister van de Kamer van Koophandel:

• Een balans en een staat van baten en lasten met betrekking tot het boekjaar waarin de rechtspersoon is ontbonden en het voorgaande boekjaar als er op het moment van ontbinding over dat jaar nog geen jaarrekening openbaar is gemaakt
• Een beschrijving van de oorzaak voor het ontbreken van baten op het tijdstip van ontbinding en, indien van toepassing, het onbetaald laten van schuldeisers
• Een beschrijving van de wijze waarop de baten van de rechtspersoon te gelde zijn gemaakt
• Een slotuitdelingslijst, indien voorafgaand aan de ontbinding van de rechtspersoon schuldeisers zijn voldaan in het kader van de afwikkeling van het vermogen van de rechtspersoon
• De jaarrekeningen over de boekjaren die vooraf zijn gegaan aan het boekjaar waarin de rechtspersoon is ontbonden, als daarvoor een wettelijke plicht tot openbaarmaking bestaat waar nog niet aan is voldaan (eventueel inclusief een accountantsverklaring)

Verder regelt de Tijdelijke wet transparantie turboliquidatie een uitbreiding van de regeling van het civielrechtelijk bestuursverbod. De rechtbank kan op verzoek van het Openbaar Ministerie een bestuursverbod opleggen aan de bestuurder, indien:

• De bestuurder niet heeft voldaan aan de verantwoordingsverplichting; of
• De bestuurder doelbewust namens de rechtspersoon handelingen heeft verricht of nagelaten, waardoor één of meer schuldeisers aanmerkelijk zijn benadeeld; of
• De bestuurder in de twee voorafgaande jaren ten minste twee keer eerder betrokken was bij een faillissement of een turboliquidatie en daarvan een persoonlijk verwijt treft.

4. Wat gaat er feitelijk veranderen door de invoering van de Tijdelijke wet transparantie turboliquidatie?

Per saldo zal het proces van turboliquidatie voor de rechtspersoon niet veel veranderen. De te ondernemen stappen werden (als het goed is) al genomen. De grootste verandering is de verplichting om deze stappen daadwerkelijk schriftelijk vast te leggen, te deponeren bij de Kamer van Koophandel en schuldeisers daarvan op de hoogte te stellen. Onder de huidige wetgeving dient het bestuur, voorafgaand aan het besluit turboliquidatie, ook na te gaan of er nog baten zijn om te zien of het dus mogelijk is om via een turboliquidatie de rechtspersoon te beëindigen. De redenen voor het ontbreken van baten en het eventueel onbetaald laten van schuldeisers zullen veelal bekend zijn bij de bestuurders en vermoedelijk zijn meegenomen in de afweging om tot beëindiging van de rechtspersoon te besluiten. Ook de slotuitdelingslijst (de lijst met schuldeisers die voorafgaand aan de ontbinding van de rechtspersoon zijn voldaan) is onder de huidige wetgeving waarschijnlijk al aanwezig in de boekhouding van de rechtspersoon.  

Wel is het zo dat het bestuur van de betreffende onderneming meer wordt gedwongen om de ontbindingsprocedure naar behoren te doorlopen. Bovendien krijgen eventuele schuldeisers meer inzicht in de cijfers en het proces, zodat zij beter kunnen bepalen of het zinvol is om juridische stappen te ondernemen.

5. Vanwaar het tijdelijke karakter van deze wet?

De Tijdelijke wet transparantie turboliquidatie wordt ingevoerd vanwege een verwachte toename van het aantal turboliquidaties, mede als gevolg van de economische gevolgen van de COVID-19 uitbraak. De huidige regeling biedt aan schuldeisers slechts beperkte rechtsbescherming en de kans op misbruik is aanwezig. De verwachte toename van het aantal turboliquidaties kan zich vertalen in een toename van onregelmatigheden. Om dit te voorkomen, wordt met de nieuwe regeling een meer gecontroleerde en transparante bedrijfsbeëindigingsprocedure ingevoerd. De nieuwe regeling geldt in beginsel voor twee jaar. Deze tijdelijke periode is gekozen omdat de verwachting bestaat dat na deze periode geen sprake meer zal zijn van directe economische effecten als gevolg van de uitbraak van het COVID-19 virus. Het is echter mogelijk dat de toepassing van de Tijdelijke wet transparantie turboliquidatie daarna zal worden verlengd. 

Wilt u meer weten over de turboliquidatie? In aflevering 90 van onze podcast Licht op Legal, gaat Martijn van Steensel uitgebreider in op dit onderwerp. Licht op Legal is ook via onze website, Spotify, Apple Podcasts of uw eigen favoriete podcastapp te beluisteren.

Heeft u nog vragen of wilt u meer informatie? Neem dan gerust contact op met één van onze specialisten.

Dit is een Legal Update van Martijn van Steensel en Stephanie van Eck-Vernooij.

Download als pdf